Samba, một trong những thể loại âm nhạc tiêu biểu nhất ở Brazil, mang trong mình những giai điệu và nhịp điệu có lịch sử phong phú và phức tạp, gắn liền với quỹ đạo văn hóa xã hội của đất nước. Ra đời từ sự kết hợp giữa những ảnh hưởng của Châu Phi, bản địa và Châu Âu, samba đã vượt qua bối cảnh ban đầu để trở thành một bản sắc âm thanh của Brazil, được quốc tế ngưỡng mộ và công nhận. Bài viết này nhằm mục đích khám phá lịch sử của samba, từ nguồn gốc của nó cho đến sự thể hiện hiện đại của nó như một di sản văn hóa và nghệ thuật quốc gia.
Nguồn gốc và ảnh hưởng
Nguồn gốc của samba là chủ đề của nhiều cuộc tranh luận và nghiên cứu, nhưng người ta thừa nhận rộng rãi rằng nguồn gốc của nó bắt nguồn từ truyền thống châu Phi do nô lệ mang đến. Thuật ngữ “samba” có lẽ bắt nguồn từ “semba”, một thể loại âm nhạc và khiêu vũ của người Angola. Tuy nhiên, samba như chúng ta biết, nó không phải là sự ghép trực tiếp của bất kỳ truyền thống châu Phi nào, mà là sản phẩm của sự pha trộn của nhiều yếu tố khác nhau.
Những nô lệ này, đến từ các vùng khác nhau của Châu Phi, mang theo những truyền thống âm nhạc và nhịp điệu khác nhau, hòa quyện với những ảnh hưởng của bản địa và Châu Âu ở Brazil. Các nhạc cụ như atabaque, tambourine và cuíca có nguồn gốc từ châu Phi, trong khi giai điệu và một số cấu trúc hòa âm bị ảnh hưởng bởi phong cách châu Âu.
Candomblé và Samba de Roda
Candomblé, một tôn giáo của người Afro-Brazil, đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành samba. Nhịp điệu và thánh ca tôn giáo đã tìm thấy đường vào các hình thức samba ban đầu, đặc biệt là “samba de roda” của Bahia. Samba de roda là một trong những hình thức lâu đời nhất và được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2005.
Từ đồi tới thành phố
Samba trở nên nổi tiếng ở các thành phố vào đầu thế kỷ 20, đặc biệt là ở Rio de Janeiro, nơi cộng đồng người da đen và chủng tộc hỗn hợp bắt đầu tổ chức các trường dạy samba đầu tiên. Bằng cách này, những trường học này, không chỉ là các cơ sở giáo dục, còn là các hiệp hội cộng đồng bảo tồn và phát huy văn hóa samba và người Brazil gốc Phi. Năm 1928, họ thành lập trường dạy samba đầu tiên, Deixa Falar, và truyền thống này ngày càng phát triển, đỉnh cao là Lễ hội Rio Carnival nổi tiếng thế giới.
Bossa Nova và xa hơn
Vào những năm 50 và 60, samba tìm thấy một cách thể hiện mới trong Bossa Nova, một thể loại pha trộn giữa samba với nhạc jazz và nhạc cổ điển. Hơn nữa, các nghệ sĩ như João Gilberto và Antônio Carlos Jobim đã quốc tế hóa hình thức samba mới này, thu hút trí tưởng tượng của thế giới.
Di sản và bản sắc
Ngày nay, samba được coi là một trong những di sản văn hóa và nghệ thuật vĩ đại nhất của Brazil. Nó không chỉ là một hình thức âm nhạc mà còn là một phương tiện kể chuyện, tôn vinh cuộc sống và chống lại nghịch cảnh. Từ nguồn gốc Afro-Brazil cho đến vị trí là viên ngọc quý của văn hóa dân tộc, samba đại diện cho sự đa dạng và phong phú của trải nghiệm Brazil.
Lịch sử của samba là một tấm thảm phong phú và đa diện phản ánh lịch sử của chính Brazil. Nó phát triển từ nhịp điệu Afro-Brazil bị gạt ra ngoài lề xã hội thành một trong những biểu hiện văn hóa quan trọng nhất trong nước. Samba không chỉ là một bài hát; nó là một ngôn ngữ, một phong trào, một phong cách sống và trên hết là bức chân dung rõ nét của tâm hồn Brazil.
